Kris Pattyn, oud voorzitter van de Vlaamse Journalisten Vereniging, draait bijna een halve eeuw mee in de media, zeer jonge free-lancer voor lokaal nieuws, voor diverse week- en vakbladen en als uitgever van digtale nieuwssites… vandaag begint hij aan een nieuw nieuwsproject…

Van massamedia naar nieuwsbrief

Journalistiek verandert fundamenteel. Ooit waren kranten en omroepen de poortwachters van informatie. Vandaag groeit een beweging waarin individuele auteurs hun eigen platform opbouwen. Dit gaat niet alleen over stijl en toon, maar ook over macht, businessmodellen en de relatie met het publiek.

De oude orde

Het klassieke journalistieke model is onlosmakelijk verbonden met grote structuren. Een redactie, drukpersen en distributie, het komt met een kostenplaatje. Media van vandaag concentreren zich en zijn in handen van een klein aantal kapitaalkrachtige families of mediabedrijven. Ook in België, Nederland en de EU zien we dat…

Journalisten moeten de koers die door de hoofdredactie (en vaak ook door de eigenaar) wordt bepaald, volgen. Nieuws wordt collectief geproduceerd als eenheidsworst, de individuele stem van de journalist raakt ondergesneeuwd, een vranke columnist daargelaten.

De auteur als merk

Met de digitalisering is die realiteit gekanteld. Vandaag kan één journalist via  internet een publiek bereiken. Platformen zoals Substack, Patreon en onafhankelijke nieuwsbrieven zoals Tangle of The Free Press maken het mogelijk om met minimale kosten te publiceren.

Direct contact hebben met lezers is een surplus. Het belangrijkste voordeel is de mogelijkheid om een persoonlijke visie te brengen in plaats van een gefilterde redactionele lijn. De journalist wordt het merk op zich.

Lezende gemeenschap

Klassieke media gaan voor massabereik: hoge oplages verkopen, veel kijkers trekken. In de nieuwe modellen draait het eerder om verbondenheid met een nichepubliek. Een nieuwsbrieflezer betaalt niet voor “alles”, maar voor de unieke stem van die ene auteur.

Lezers vormen een community rond de schrijver. Ze participeren vaak actief via reacties of vragen. Waar traditionele media afhankelijk zijn van advertenties, draait het nieuwe model vooral om directe steun van het publiek.

Een influencer is geen journalist…

De verschuiving naar individuele stemmen mag niet verward worden met de opkomst van influencers of de explosie van burgerjournalistiek op TikTok en X. Waar onafhankelijke nieuwsbriefjournalist inzet op onderzoek, duiding en consistentie, ligt de focus bij veel influencers vooral op bereik en zichtbaarheid.

Op TikTok of Instagram zien we rauwe beelden en losse meningen razendsnel rondgaan – vaak zonder context, zonder factcheck, zonder verantwoordelijkheid. Dat levert soms waardevolle signalen op, maar minstens even vaak ruis of zelfs desinformatie. Men pretendeert nieuws te brengen, maar men mist meestal de methodes en de journalistieke ethiek.

Zo wordt de rol van de onafhankelijke journalist juist scherper: hij of zij fungeert als tegengewicht door er context, nuance en verantwoorde duiding aan toe te voegen. Het verschil tussen “ik heb iets gezien” en “ik leg uit wat er aan de hand is” wordt daarmee opnieuw de kern van journalistieke meerwaarde.

Klein maar duurzaam

Dit gaat samen met nieuwe inkomstenstromen. Goedkope maandelijkse abonnementen of donaties, maar ook randproducten zoals keynotes, evenementen en boeken zorgen voor een gezonde zakelijke basis. Vandaag kan men met enkele duizenden trouwe betalende abonnees een gezond bestaan opbouwen.

De journalist ís nu het medium… 
Wie voelt zich aangesproken?

Ik alvast… ooit in 2007 publiceerde ik een blog waar ik dezelfde principes hanteerde, het leidde uiteindelijk tot een boek “de andere dimensie”, dat overigens nu nog te verkrijgen is… Het was een nieuwssite die een kritische kijk gaf op “mens en maatschappij”, maar dan journalistiek gegrond.

Omdat begin deze eeuw de technologie nog niet klaar was om er verdienmodellen aan te koppelen en de leeservaring van website echt primitief was, geraakte het project in slaap… Maar nu wil ik dit verhaal, met moderne technologie nieuw leven inblazen… Nanda.be 2.0 ging in september 2025 in béta, in 2026 gaan we volwaardig van start…